Verplichte geestelijke gezondheidszorg

Wat gebeurt er met jouw melding?

Na de melding wordt onderzocht of, en welke hulp nodig is. Dit gebeurt met een zogenaamd verkennend onderzoek. Een ggz-geschoolde medewerker maakt een afweging of de betrokkene zichzelf of anderen ernstig nadeel kan toebrengen, en of een psychiatrische stoornis daarbij een rol speelt. Als hulp nodig is, probeert de medewerker vrijwillige hulp in te zetten. Alleen als het niet anders kan wordt verplichte zorg aangevraagd. Dan vraagt de medewerker aan de officier van justitie om een zorgmachtiging (ZM) aan te vragen. De rechter beslist uiteindelijk of verplichte zorg wordt ingezet. Verplichte zorg wil niet zeggen dat betrokkene altijd wordt opgenomen; het kan ook zijn dat zorg thuis wordt ingezet.

Krijg je als melder informatie over het verkennend onderzoek

Ben je een naast familielid en nauw verbonden bij de zorg van betrokkene? Dan krijg je van ons binnen 14 dagen de uitkomst van het verkennend onderzoek. Als je het niet eens bent met de uitkomst, heb je het wettelijk recht om te eisen dat de officier van justitie de zaak toch onderzoekt. Als je geen naast familielid bent van de betrokkene, dan kan het meldpunt jou niet over de uitkomst informeren.  

Wat betekent verplichte zorg voor de betrokkene

Verplichte zorg wordt ingezet wanneer een situatie dreigt dat iemand zichzelf of anderen ernstig nadeel toebrengt als gevolg van psychische problemen.

In deze situatie nemen anderen besluiten over de persoon in kwestie. De betrokkene heeft het recht om zijn wensen te laten horen. Verplichte zorg kan in een instelling of thuis plaatsvinden. Betrokkene heeft recht op hulp van een patiëntenvertrouwenspersoon (pvp), iemand die in dienst is van de onafhankelijke Stichting PVP. Als hij dit wil, worden zijn contactgegevens doorgegeven aan de Stichting PVP.

Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz)

Het kan zijn dat mensen zichzelf of anderen iets dreigen aan te doen door een psychiatrische aandoening. Soms is dan verplichte geestelijke gezondheidszorg nodig. Op 1 januari 2020 is de nieuwe Wet verplichte ggz (Wvggz) ingegaan. Deze wet vervangt de oude wet Bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz).

In de nieuwe wet is beter geregeld dat de betrokkene en zijn familie inspraak hebben in de behandeling, en ook in de zorg en ondersteuning daarna. Onder de oude wet was verplichte zorg altijd een gedwongen opname. De Wvggz maakt het mogelijk dat de verplichte behandeling ook thuis of poliklinisch kan plaatsvinden. Verplichte ggz is een uiterste redmiddel; in de gemeente werken partijen (welzijnsorganisaties, het maatschappelijk werk, de woningcorporatie, zorgorganisaties etc.) met elkaar samen om mensen met een psychische kwetsbaarheid passende zorg en ondersteuning te bieden. Zij kunnen bijvoorbeeld begeleiding krijgen bij het wonen, hulp bij de financiën of het aanpakken van een verslaving. Toch gaat het soms mis.

In de Wvggz is geregeld dat burgers het kunnen melden als ze zich zorgen maken dat iemand zichzelf of anderen ernstig nadeel kan toebrengen. De gemeente heeft hiervoor het regionale meldpunt zorg en overlast ingericht, waar onderzocht wordt welke hulp er nodig is. Indien er verplichte ggz-zorg nodig is, zal via het OM een zorgmachtiging worden aangevraagd bij de rechter. Het gaat dan om niet acute ggz-zorg.

Daarnaast kan het ook zijn dat iemand in crisis raakt en verplichte ggz-zorg nodig heeft. Als iemand zichzelf of anderen acuut ernstig nadeel dreigt toe te brengen, kun je 112 bellen. De betrokkene wordt dan naar de crisisopvang van de ggz gebracht, of op locatie onderzocht door een psychiater. De psychiater waarschuwt vervolgens de burgemeester, die een crisismaatregel kan opleggen. Dit doet de burgemeester nadat betreffende persoon (indien mogelijk) is gehoord.